​

Met Elias Canetti's boek Crowds and Power als katalysator, zoomen regisseur Wouter Van Looy en kunstenaar Wim Catrysse in op de onophoudelijke strijd van de mens tegen de dood als onoverwinnelijke macht.

​

"Er is niets wat de mens meer vreest dan de aanraking van het onbekende. [...] Alle afstanden die mensen om zich heen creëren, worden gedicteerd door deze angst."

​

Met deze uitspraak opent Elias Canetti zijn boek Crowds and Power (1962).

De Nobelprijswinnaar schreef zijn ervaringen op met de massabewegingen van de vroege 20e eeuw en mengde deze met opmerkelijke sociologische en antropologische inzichten. Het boek leest niet alleen als een reflectie op het verleden, het is ook een eye-opener voor vandaag. Zelfs nu rijzen de massa's voortdurend, gevoed door sociaaleconomische onvrede. Ze hunkeren naar of verwerpen leiderschap, verzamelen zich op sociale media, bestormen het Capitool, steken steden in brand wanneer ze zich verenigen in golven van opstanden, protesten en revoluties, of vluchten naar nieuwe omgevingen wanneer hun leefgebied onhoudbaar wordt. Ze groeien in aantal, lijken onstuitbaar, om vervolgens weer ongezien in het niets te verdwijnen.

​

Beide fenomenen die door Canetti worden afgebeeld - de vorming van menigten en de zoektocht naar macht en ultieme heerschappij - lijken onlosmakelijk verbonden in een complex en dynamisch mechanisme van overlevingsstrategieën.

​

In een meeslepende scenografie worden de toeschouwers - strategisch verdeeld in twee ogenschijnlijk tegenstrijdige kampen - overspoeld met beelden die Catrysse heeft geschoten of verzameld op sociale media tijdens een drie maanden durende kunstenaarsresidentie in de Westelijke Jordaanoever. Een gebied waar de mensheid al tientallen jaren als gijzelaar wordt vastgehouden door een meedogenloos onderdrukkend machtsapparaat.

​

Een ogenschijnlijk onoplosbaar ideologisch en territoriaal rivaliteit woedt voort, die tot op de dag van vandaag een groteske spoor van dood en vernietiging zaait en het sociale weefsel blijft verstoren. De onderdrukkers weten de vijandelijke beeldvorming opzettelijk en continu te voeden, en onder het voorwendsel van verdediging wordt dagelijks de aanval gelanceerd. De "angst om aangeraakt te worden" krijgt in de context van deze bezette gebieden een uiterst sinistere connotatie. De angst voor een plotselinge en onverwachte greep uit de duisternis presenteert zich in deze context niet als een metafoor, maar is bitter serieus en tastbaar echt. In de performance getuigen Catrysse's beelden van een geïnstitutionaliseerd 'wij versus zij'-denken, een mentaliteit die leidt tot irrationele groepsvoorkeur en uiteindelijk de samenleving verdeelt.

​

Het muzikale gedeelte van The Mass Man, voltooid door Jurgen De Bruyn en ensemble Zefiro Torna, bevat een hedendaagse interpretatie en arrangement van 11e-13e eeuwse kruisvaardersliederen. Solisten, instrumentalisten op de viola, luit, cornetto en trompet en elektronische klanklandschappen vormen en drukken een breed scala aan middeleeuwse subgenres van het kruisvaarderslied uit. Ze tonen een genuanceerd beeld van een complexe tijd en keerpunt in de geschiedenis. Monofonische wervingsliederen, zoals het beroemde Palästinalied van Walther von der Vogelweide, zijn te horen naast Occitaanse pelgrimsgezangen, klaagliederen, sirventes, pastorali, liefdesliederen en polyfone Ars Nova motetten uit de sociaal kritische Roman de Fauvel van componist Philippe de Vitry. Als reactie op de vroege kruistochtcampagnes bevestigen ze veranderende identiteiten en wereldbeelden. Ze weerspiegelen zowel de buitenwereld als het innerlijke leven en geven vorm en uitdrukking aan de zorgen over het vaderland, ruimtelijke aspecten en nieuw opkomende posities in de sociaal-politieke geschiedenis.

​

De troubadours raken treffend thema's aan die ook onze precaire tijden kenmerken: religieuze en politieke propaganda in dienst van geopolitieke strategieën, machtslust, corruptie, verstoring van sociale systemen, migratie en verbroken familiebanden, stigmatisering, onderdrukking en vervolging van minderheden, anti-democratische - irrationele - reacties van de zogenaamde bedreigde meerderheden, de geboorte van een collectieve identiteit, de existentiële dwangneurose om angstig vast te houden aan het bekende - versterkt door de huidige pandemie - de behoefte om nieuwe ervaringen op te doen, onbekende werelden te verkennen en de ander te ontmoeten. Volgens Raimon de Miraval, de verarmde ridder en troubadour uit Carcassonne, is het medeleven, de jeugd en de liefde die een man drijft om te overleven, en die herstellen wat rede en maat doen neerdalen.